EKSPRESYONİZM (DIŞAVURUMCULUK)

Eveet uzun zamandan sonra tekrar merhaba  :)

Bu sefer sanat akımlarından bahsetmek istiyorum. Bahsederken kronolojik sıraya göre değil de o anda hangi akımdan bahsetmek istiyorsam onu yayınlayacağım. İlk önce Ekspresyonizm (Dışavurumculuk) ile başlamak istiyorum.

Ekspresyonizm 20.yy’ın başlarında Empresyonizm’e (İzlenimcilik) tepki olarak doğan, insanın iç dünyasındaki duyguları anlatmaya önem veren bir akımdır. Almanya’da doğan bu akım Naturalizm’in ve İzlenimcilik‘in dış dünyaya bağlılığına bir tepkidir. Başka bir deyişle “RUHUN İSYANI”dır. 

Ekpresyonist sanatçılar öznel realiteye ve iç gözleme büyük önem verirler. Her tema onlar için "EGOSANTRİK" (ben merkezcilik) bir anlam ta­şır. Bu akım öteki akımlar gibi form, biçim güzelliğini önemsemez ve renkler ile çizgiler arasında gö­ze uygun görünecek bir uyum, bir düzen bulma amacını gütmez.

Duygularını daha iyi yansıtabilmek için sanatçı, geleneksel kuralların dışına çıkar, gerçeğin biçimini bozma yöntemini kullanır ve öznel duygularını aktarır. Bozulmuş çizgiler, şekiller ve abartılı renklerle iç dünyasını yansıtmaya çalışır.

 Edward Munch'ın  Çığlık adlı tablosu bu akımın en belirgin örneğidir. Edward Munch’ın yanısıra

Ernst Ludwig Kirchner, James Ensor ve Oscar Kokoschka bu akımın temsilcileridir.

                 THE SCREAM / EDWARD MUNCH

 SITZENDE DAME (DODO) 1907 / ERNST LUDWING KIRCHNER

      THE BRIDE OF THE WIND / OSKAR KOKOSCHKA

İlk olarak resim sanatında ortaya çıkan bu akım, birçok sanat dalını da etkiledi.Mesela edebiyat.Franz Kafka’nın yazmış olduğu romanlar dışavurumcu olarak nitelendirilir.Genellikle Almanca konuşulan ülkelerde dışavurumculuk şiirde büyük gelişme göstermiştir.

  

Bunlar arasinda en çok etkili olan sanatçılar: Georg Trakl, Gottfried Benn ve August Stramm.

BİR KIŞ AKŞAMI

Pencereye kar düşünce

Çalar akşam çanı uzun,

Evi düzen içinde

Hazır sofrası çoğunun.

Gezgin-göçebe kimi de

Gelir karanlık yollardan kapıya

Toprağın serin özsuyu

Açar altın, kerem ağacında.

Yolcu girer içeri sessiz,

Eşiği taş yapar acı.

Duru aydınlıkta, sofrada

Ekmek, şarap parıltısı.

Georg TRAKL

Çeviri: Behçet Necatigil

KÜÇÜK YILDIZ ÇİÇEĞİ

Bir bira arabasının boğulmuş sürücüsünü
masanın üstüne kaktılar.
Birisi adamın dişleri arasına
koyu-açık eflatun
yıldız çiçeği sıkıştırmıştı.
Göğüsten şöyle bir dalıp
derinin altında uzunca bir bıçakla
dili ve damağı kesip aldığımda
ona dokunmuş olmalıyım ki,
yanda yatan beyne kaydı.
Tam dikilmek üzereydi ki,
göğüs kafesine, ambalaj talaşlarının
arasına yerleştirdim onu.
Kana kana iç vazonda!
Nur içinde yat,
küçük yıldız!

Gottfried BENN

Çeviri: Yücel SİVRİ

KAYNAKÇALAR:

şiir.gen.tr

Vikipedi Özgür Ansiklopedi

Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi